Je mond maakt gezond
Al van jongs af aan leren we het belang van tandenpoetsen. Toch krijgt de mond minder aandacht in de zorg. Nochtans is een gezonde mond onderdeel van een goede gezondheid en bevordert het de levenskwaliteit. Prof. Dr. Barbara Janssens pleit ervoor om mondgezondheid een vaste plaats te geven in de zorg.
Prof. Dr. Barbara Janssens
- Werkt al bijna 20 jaar als tandarts.
- Verbonden aan de Universiteit Gent als docent Gerodontologie en aan het Universitair Ziekenhuis Gent als coördinator van Gerodent.
Wat is een goede mondgezondheid?
“Mondgezondheid is de staat van je mond, je tanden en je kauwstelsel die ervoor zorgen dat je kan eten, ademen en spreken. Bovendien heeft het ook een impact op je zelfvertrouwen, je algemeen welbevinden en je sociale interactie. De betekenis van een goede mondgezondheid kan doorheen je leven veranderen.
Hoe je naar mondgezondheid kijkt, hangt sterk af van individuele noden en waarden. Je kan een perfect gezonde mond hebben met een gebit waar enkele tanden ontbreken als dat jou niet belemmert in je dagelijks leven. Onder een goede mondgezondheid valt ook een goede mondhygiëne. Dat gaat over je tanden poetsen, de hoeveelheid tandplak, hoe proper je tong en slijmvliezen zijn of een goed onderhouden gebitsprothese.”
Waarom is dat zo belangrijk?
“Zonder een goede mondgezondheid kan je niet gezond en actief ouder worden. Je hebt gezonde voeding nodig, je hebt nood aan sociale contacten en activiteiten. Je mond bepaalt vaak de eerste indruk. Men zegt vaak dat de mond de spiegel van je gezondheid is. Faalt je mondgezondheid, dan falen vroeg of laat ook andere gezondheidsaspecten.
Een slechte mondgezondheid kan je ook linken met je opleidingsniveau, je socio-economische positie in de maatschappij, je alcoholconsumptie, rookgedrag, voedingspatroon ... Dat zijn zaken die mee bepalend zijn voor heel wat andere gezondheidsproblemen. In de mond zijn problemen sneller zichtbaar. Soms zie je aan de mond van een kind dat die meer kans heeft om diabetes of overgewicht te ontwikkelen. In andere gevallen veroorzaakt een gebrekkige mondgezondheid extra gezondheidsproblemen zoals een slechte bloedsuikerspiegel, een longontsteking of slikproblemen.”
De mond is de spiegel van je gezondheid: faalt je mondgezondheid, dan falen vroeg of laat ook andere gezondheidsaspecten
Is er voldoende aandacht voor een gezonde mond?
“Dat kan een pak beter. Ook bij zorgverleners. Als je drie tot vijf pilletjes per dag neemt, produceer je minder speeksel. Speeksel beschermt je mond en zorgt ervoor dat er smaakstoffen vrijkomen uit je eten. Maar met een droge mond proef je minder en kan je het eten ook moeilijker doorslikken. Ook gaatjes, tandvleesproblemen of wondjes zijn het gevolg van een droge mond.
Hoe vermijd je dat? Drink voldoende water, beperk suikerrijke voeding en pas je medicatieschema aan indien mogelijk. Poets voldoende en gebruik tandpasta met meer fluoride. Huisartsen, apothekers en tandartsen hebben een belangrijke rol om die informatie tot bij de patiënt te brengen."
Is voeding die goed is voor je lichaam ook goed voor je mond?
“Het juiste voedingspatroon én een goede mondhygiëne zijn noodzakelijk. Je kan zoveel poetsen als je wilt, maar het helpt niet als je heel de tijd suikers eet. Maar soms zijn die extra suikers nodig, bijvoorbeeld wanneer je vatbaar bent voor ondervoeding. Bij slikproblemen wordt de textuur van de voeding vaak aangepast waardoor voeding gemakkelijker aan de tanden blijft kleven. Niet goed voor de mondgezondheid, maar in zo’n situatie moeilijk te vermijden. Het is soms moeilijk om de balans hierin te vinden. Daarom is het belangrijk om advies in te winnen dat aansluit op jouw persoonlijke situatie.”
Spelen mantelzorgers ook een rol bij de ondersteuning van een gezonde mond?
“Zeker, en vooral wat betreft de mondhygiëne. Het is belangrijk dat de omgeving waakt over de mondgezondheid van hun naaste. Maar met mate: wat de persoon zelf kan, moet je niet overnemen. Het kan al voldoende zijn om de tandenborstel met tandpasta klaar te leggen. Tandartsen moeten hier de nodige tips geven, maar ook binnen de thuisverpleging moet er voldoende aandacht voor zijn. Het gaat daarbij niet enkel over de beschikbare tijd, maar ook over prioriteit.”
Hoe verzorg ik mijn mond?
-
Kies een goede tandenborstel
Een elektrische tandenborstel verwijdert tandplak efficiënter, zeker als je last hebt van motorische of gripproblemen. Mits een goede poetstechniek klaar je de klus ook met een handmatige tandenborstel. De borstelkop is bij voorkeur klein met fijne, zachte haren. Vervang je tanden borstel tijdig, bijvoorbeeld bij elke seizoenswisseling.
-
Gebruik een tandpasta met fluoride
Dan ben je beter beschermd tegen tandbederf.
-
Poets je tanden minstens twee keer per dag gedurende twee minuten
-
Poets je gebitsprothese met een speciale gebitsprotheseborstel en neutrale vloeibare zeep
Spoel na het poetsen de gebitsprothese af onder stromend water. Reinig nadien de slijmvliezen met een zachte tandenborstel of een gaasje zonder tandpasta. Doe de gebitsprothese uit en bewaar deze droog en veilig in een gebitsprothesebakje.