De lach als medicijn
"In de complexe en uitdagende wereld van zorg, of het nu op een ziekenhuisgang is waar het geluid van medische apparaten klinkt of in de vertrouwde omgeving van thuisverpleging, schuilt een verborgen schat die vaak over het hoofd wordt gezien: humor." Dat schrijft columnist Khalid Benhaddou.
Khalid Benhaddou
- Moslimtheoloog, imam, auteur en opiniemaker
- Opdrachthouder Diversiteit aan de UGent
- Directeur van CIRRA, een expertise- en onderzoekscentrum rond levensbeschouwing en diversiteit in Vlaanderen
- Binnen de commissie ethiek van het Wit-Gele Kruis bewaakt hij het diversiteitsaspect
De zorg, een wereld van ernstige diagnoses, pijnlijke procedures en diepe emoties, lijkt misschien een onwaarschijnlijke plek voor een glimlach. Toch is het juist daar, te midden van de uitdagingen en het verdriet, dat humor zijn waarde toont als een krachtig medicijn voor zowel patiënten als zorgverleners.
Het is een paradox die alleen in de zorg lijkt te bestaan: in momenten van groot lijden werpt een goed geplaatste grap een lichtstraal op de duisternis. Het is alsof humor de pijn verzacht, zelfs als het niet de oorzaak ervan kan wegnemen. Maar waarom is dit zo? Misschien is het omdat humor ons herinnert aan onze menselijkheid te midden van medische machines en protocollen: we zijn meer dan onze ziektes. Het leven, zelfs in zijn meest moeilijke momenten, biedt nog steeds ruimte voor vreugde.
Humor herinnert ons aan onze menselijkheid.
Ik herinner me een bijzonder moment bij een bezoek van een vriend, die ondanks zijn pijn en in aanwezigheid van de zorgverlener, de kracht vond om een grap te maken over zijn eigen situatie. Hij keek naar de stapel medicijnen naast zijn bed en zei met een ondeugende glimlach: “Ik denk dat ik nu genoeg pillen heb gespaard om een apotheker te worden.”
Zijn lach vulde de kamer en voor een moment leken zijn zorgen ver weg. Het was een moment van verbinding, waarin de kloof tussen zorgverlener en patiënt werd overbrugd door iets zo eenvoudigs als een glimlach. Maar het gebruik van humor in de zorg is niet zonder risico. Wat voor de een grappig is, kan voor de ander kwetsend zijn. Het is een delicate dans tussen lichtheid en respect, tussen het verlichten van spanning en het erkennen van de ernst van de situatie. Maar juist in deze complexiteit schuilt de schoonheid van humor in de zorg. Het vraagt om empathie, het vermogen om de gevoelens van anderen te lezen en daarop te reageren met zorgvuldigheid en mededogen.
In een wereld die vaak gedomineerd wordt door angst en verdriet, is humor een baken van hoop, een herinnering aan de veerkracht van de menselijke geest.
Humor doorbreekt de afstandelijkheid van witte jassen en medische dossiers, en brengt ons terug naar de kern van wat het betekent om voor elkaar te zorgen. In een wereld die vaak gedomineerd wordt door angst en verdriet, is humor een baken van hoop, een herinnering aan de veerkracht van de menselijke geest.
Dus laten we, te midden van alle uitdagingen en tegenslagen, nooit vergeten om (iemand) te (doen) lachen. Laten we de kracht van humor omarmen als een medicijn voor de ziel, een bron van licht in de donkerste tijden. Want zoals de oude spreuk zegt: ‘Een dag zonder lach is een verloren dag.’ En in de zorg, waar elke dag een strijd kan zijn, is er geen ruimte voor verloren dagen.